Зараз у нашым эфіры Вольга Акуліч - выканаўца аўтарскай песні, салістка гурта Верасень, пераможца конкурсу "Бардаўская восень". Вольга наведае Таллінн на калядныя святы з 23-га па 25-е снежня для ўдзелу ў фестывалі аўтарскай песні тут у Таліне. А 23-га Вольга сустрэнецца ў Таліне з беларусамі Эстоніі. Сардэчна запрашаем на гэту сустрэчу.

- Вольга, прывітанне. Як вы даведаліся пра талінскі фестываль і якія творы будзеце выконваць. Вы будзіце спеваць па беларуску?

- Хто быў вашым першым слухачом і аб чым былі першыя вашыя пені?

- Ці часта ўдаецца выступаць у Беларусі? Хто наведвае канцэрты - людзі з вуліцы ці толькі аматары аўтарскай песні?

- Як часта вам удаецца трапляць у беларускія СМІ? Ваша музыка гучыць па радыё, вы бываеце на ТБ?

- Вольга, я з жахам на днях паглядзеў ролік з выступамі беларускіх прэтэндэнтаў на ўдзел у конкурсе Еўрабачанне. Можна казаць па дэградацыю, пра нізкі ўзровень - прычынаў можа быць шмат. Але чаму вы, Алена, і вашыя калегі з гурта Верасень не ўдзельнічалі ў адборы? У вас прыгожыя добрыя (то бок - не злыя) песні?

- Апошняе пытанне. Ці ббылі вы раней ў Таліне і што чакаеце ад візіту с святочны калядны горвд, які з'яўляецца кульіурнай сталіцай Еўропы?

Наша праграма прысвечана культуры, гіторыі і грамадскаму жыццю беларусаў Эстоніі і нашых суайчыннікаў на радзіме. Я узгадаў пра гісторыю, таму што на днях мы ўспаміналі пра адну важную дату - 20 год таму не стала СССР.

У Таліне з візітам у гэтыя дні быў першы кіраўнік незалежнай Беларусі – Станіслаў Станіслававіч Шушкевіч. Мне вельмі прыемна было пагутарыць з чалавекам, які сваімі рукамі ствараў гісторыю. З чалавекам, які не хаваецца ад сваіх учынкаў, чалавекам, які не здрадзіў каштоўнасцям, які змагаецца за свае мэты прынцыпова і аддана.

........... інтэрвью

Гэта быў Станіслаў Станіслававіч Шушкевіч.  У час сустрэчы спадар Шушкевіч паведаміл аб невялічкіх дробізях свайго быту, за якія я яшчэ больш стаў яго паважаць.Напрыклад, пенсія Станіслава Шушкевіча раўна 40-ка амерыканскім цэнтам. Гэтую суму ён атрымлівае што месяц, як былы кіраўнік дзяржавы. Чаму так мала? Гэта з'яўляецца пакараннем за яго дзейнасць з боку сучасных уладаў. Ад Шушкевіча чакаюць, што адсутнасць пенсіі зломіць яго, і ен - не малады чалавек  прыйдзе да ўладаў каяцца. 

Але замест тако каб аббіваць кабінеты высокіх пасад, Шушкевіч прападае ў іншых кабінетах - у навуковых аўдыторыях, дзе чытае лекцыі па радыё фізіцы студэнтам ў найвядомейшых універсітэтах свету і РФ. Дарэчы, нядаўна Шушкевіч даведаўся, што сакрэтны абарончы прыбор, які ён распрацаваў у 70-я гады да гэтуль выпускаецца адным абарончым прадпрыемствам у Пермі, і дагэтуль стаіць на ўзбраенна войска Рассеі.

Як, былы кіраўнік дзяржавы, Шушкевіч мае безтэрміновае дазваленне на асабістую зброю. У сучаснай Беларусі не вітаецца, калі асоба мае баявую зброю. Маўляў, узброены чалавек празмерна незалежны, яго надта небяспечна крыўдзіць.  Амаль усе хто законна зброяй валодаў яе здалі дзяржаве. Толькі не Шушкевіч. Спадар Станіслаў паважае сваю незалежнасць і права адстойваць свой гонар.

У час візіту Шушкевіча ў Талін, мне прыйшоў ліст. Аўтар пісаў, што Станіслаў Шушкевіч варты толькі таго, каб яго абкідалі тухлымі яйкамі. Я звяртаюсь да аўтара гэтых слоў. Вы напісалі словы пагрозы, пра тое, што Шускевіча трэба зняважыць. Ну і чаму вы не прыйшлі на сустрэчы? Уваход быў свабодны. Вы, аўтар гэтых пагроз - трус. Вы, нават, пабаялісь прыйсці, каб паўдзельнічаць у дыскусіі, не кажучы ужо пра вашы тухлыя яйкі. Шушкевіч вас не баіцца. А я вас не паважаю і шкадую.

Песня.........................Дзеці-дзяцей  - Падлетак

Зараз прагучаць урыўкі з нататкаў Міколы Ермаловіча, якія ён назваў "Гутаркі". Гэтыя тэксты былі наісаны ў далекім 1976 годзе. Сюжэт пра твочасць і лёс сп. Ермаловіча, аўтара кнігі "Беларусь - ВКЛ" ўжо гучаў у цыкле "Імёны Беларусі". 

Сёяшні сюжэт накіраваны на тое, каб асвяжыць успамін пра СССР, якога не стала 20 год таму. Ермаловіч апісвае працэсы дэградацыі нацыянальнай самасвядомасці беларусаў. Да гэтага іх падштурхоўвала сістэма, мэтай якой было стварэнне новай нацыі - савецкі чалавек. Слова манкурт, лічыцца абразай - гэта чалавек. які выракаецца ад каранёў, бацькоў, будучыні дзяцей... Але слова савецкі чалавек (сінонім манкурта) абразай лічаць не ўсе.У СССР была стабільнасць, каўбаса, песні спявалі...

Толькі пад гэтыя песні ператваралі ў манкуртаў цэлыя народы. Мікола Ермаловіч - нямоцны чалавек, з кепскім зрокам не баяўся пра гэта пісаць, казаць, змагацца. І ен застаўся пераможцам. Ён, і такія як ён выратавылі наш народ ад забыцця. Ермаловіча ўжо няма, але яго ідэі ўзгадавалі новыя пакаленні змагароў з манкуртамі

:   - 0.43 -  Пра мову і каўбасу (2.54)

               -  Шалкевіч

     - 049 - Гісторыя аднаго паэта (4.26)

               - Бартосік

    - 036 - Цяжкасці і перспектывы (2.45)

              - Беланогая

Казка

Дзяцячая песня.

Бацькаўшчына 4-12-11

Сення героямі нашай перадачы будуць беларускія спартсмены. якія на мінулым тэдні наведлі Эстонію. У нашым эфіры ужо былі прадстаўнікі беларускага тэнісу, боксу. Быў спартыўны журналіст Аляксандр Пуціла. Але зараз мы будзем размаўляць пра вельмі нетыповы спорт - практычную стральбу з баявой зброі.

Гэтая гпліна спорту вельмі актыўна развіваецца апошні час у Беларусі. І што радуе - эстонскія калегі беларускіх спартцмэнў вельмі дапамагаюць беларусам у гэтым.

Зараз прагучыць песня на верш Ларысы Геніюш – Каса, у выкананні Віктара Шалкевіча. Былі часы калі нашыя продкі бралі ў рукі косы як зброю, каб бараніць радзіму.

 

Заўтра ў панядзелак 5-га снежня ў беларусаў Эстоніі будзе мажлівасць сустрэцца са Станіславам Шушкевічам – першым кіраўніком незалежнай беларускай дзяржавы. Ён будзе на ўрачыстым адкрыцці выставы беларускага фотамастака Андрэя Дубініна: "Лісты: мужнасць і боль", якая адбудзецца ў Музее Оккупацый а 12-й гадзіне.
На здымках вы ўбачыце радных і блізкіх людзей беларускіх палітзнволенных. Іх памятуюць, чакаюць, за іх хвалююцца і чытаюць ад іх лісты.

Зараз некалькі словаў пра мерапрыемства, што ўжо адбылось.

На мінулым тыдні ў рамках фестывалю PÖFF ў кінатэатры Coca Cola Plaza прайшоў паказ мастацкага фільма Land of Oblivion «Клопатная зямля» (вытворчасць Германія, Францыя, Польшча, Украіна).

Рэжысёр Міхаэль Боганім зняў фільм, які распавядае аб першых днях катастрофы на Чарнобыльскай АС.

За 20 хвілін да паказу ў холе кінатэатра прайшло беларускае мерапрыемства на якім гледачы пазнаёміліся з кнігамі беларускіх пісьменнікаў з дароўнымі надпісамі ад аўтараў з фонду талінскай грамадскай бібліятэкі імя Караткевіча.

Сярод аўтографаў дароўны надпіс народнага пісьменніка Беларусі - Генадзя Бураўкіна і былога старшыні саюза пісьменнікаў - Уладзіміра Някляева, беларускага пісьменніка які жыве ў Эстоніі - Уладзіміра Дехтерука, кіраўніцы беларускай дыяспары ў Літве – Лілеі Плыгаўкі, і шмат другіх творцаў.

У ва ўсіх кнігах тым ці іншым чынам прадстаўлена тэма Чарнобыля.

«Я ўспамінаю тыя дні, калі Чарнобыль застаў мяне, нашу сям'ю ў Гомелі - самым буйным горадзе, блізка размешчаным да ЧАС. Гэтая катастрофа змяніла ўсё. Яна стала часткай беларускай культуры. Велізарная колькасць людзей вымушаныя былі пакінуць родныя мясціны, з'явіліся мёртвыя горада і вёскі, перасяленцы, якіх прымаюць ў новых месцах з праблемамі ».

Наступствы радыеактыўнага забруджвання да гэтага часу ўплывае на здароўе каля паўтары мільёнаў людзей, якія пражываюць на забруджаных тэрыторыях і прымаюць у ежу прадукты харчавання, вырашчаныя на гэтых землях.

Гасцям мерапрыемства была прадстаўлена кніга, якая выйшла нядаўна ў Эстоніі, яна апавядае аб эстонскіх ліквідатарах аварыі на ЧАС. Адзін з герояў кнігі прафесар Эдуард Сяргеевіч Гамс, паведаў прысутным пра той час, калі ён з калегамі ўдзельнічаў у ліквідацыі катастрофы.

Эдуард Сяргеевіч ўспомніў пра самаахвяраванне ліквідатараў дзеля выратавання мільёнаў, падкрэсліў, што вялікая частка ліквідатараў ўжо сышла з жыцця. Прафесар Гамс працаваў у камісіі па ліквідацыі чарнобыльскай катастрофы ў парламенце СССР, сёння ён ставіць пад пытанне мэтазгоднасць ядзернай энергетыкі, якая з'яўляецца небяспечнай і дарагой. Гэта прадэманстравала і нядаўняя катастрофа на японскай АЭС.

Праблема ядзернай энергетыкі павінна быць вырашана пад ціскам сусветнай грамадскасці. Фільм, які прыняў удзел у фестывалі з'яўляецца не толькі творам мастацтва, але і выразам грамадзянскай пазіцыі аўтараў.

Удзельнікі мерапрыемства выказваюць удзяку Міністэрству культуры Эстоніі, за дапамогу ў арганізацыі мерапрыемства.

Зараз прагучыць песня, якую выканалі разам спевакі з гурта Крама, Палац і Сябры. Кліп на гэтую песню быў зняту ў далекім 96-м годзе, рэжысерам Ягорам Хрусталевым. Выдатны кліп, яго вы можаце паглядзець у інтэрнэт. На экране – загінуўшыя вескі, людзя якія плачуць, ліквідатары. Спевакі сядаюць за стол і вядуь сумную бяседу, пра тых каго ўнесла ядзерная навала. На стале шклянка гарэлкі накрытая лустай хлеба – яна прызначаецца для тых, каго з намі няма. І гучыць такі сумны Гомельскі вальс.

Мы звамі сустрэнемся заўтра ў Музее Оккупацый а 12-й гадзіне, ці ў наступную нядзелю ў эфіры Радыё-4. Поспехаў вам шаноўныя. Усяго найлепшага.